Kwaliteitsbeheersing bij het lijmen

De kwaliteit van een gelijmd product wordt bepaald door vele factoren. Zoals al eerder besproken spelen de adhesie- en cohesiesterkte hierin een belangrijke rol en wordt de sterkte ven de lijmverbinding bepaald door de zwakste schakel in de verbinding. Bij een goede verbinding moet er een goede kwaliteitsbeheersing zijn van het proces en moeten de werkwijzen en maatregelen waaronder verlijmd wordt, goed vastliggen in gekwalificeerde procedures. De gelijmde verbinding verschilt van een mechanische verbinding doordat de sterkte pas tot stand komt tijdens het productieproces en de uithardingstijd.

De sterkte van de lijmverbinding is afhankelijk van de volgende factoren:

• kwaliteit van het ontwerp
• kwaliteit werkstukmaterialen
• voorbehandeling werkstukmaterialen
• uitvoering lijmproces, zoals druk, tijd en temperatuur
• de gebruikte lijm
• de naadvorm
• de wijze van belasting

Al deze factoren dienen in een lijmprocedure te zijn beschreven om elke keer weer betrouwbaar werk te leveren. Het spreekt vanzelf dat de vakman hier een grote rol speelt, want deze bepaalt en controleert zijn eigen werk.

Factoren die de sterkte van de lijmverbinding beïnvloeden

Veroudering

Het voorspellen van de sterkte van een lijmverbinding als functie van de tijd is niet gemakkelijk. Een goede voorspelling van de duurzaamheid kan pas worden gedaan als de resultaten van de veroudering door middel van experimenten goed zijn vergeleken met onderdelen die in de praktijk zijn gebruikt. Maar dan nog zullen er vele factoren zijn die het gedrag anders kunnen beïnvloeden. Zo zal over het algemeen de invloed van de vochtbelasting groter zijn, als er een continue statische kracht op een verbinding aanwezig is.

Temperatuur

Een lijm is een polymeer en dus zijn de eigenschappen hiervan gedeeltelijk afhankelijk van de omgevingstemperatuur. Hierdoor zal in de praktijk de sterkte en de stijfheid van de polymeer afnemen. Bij lagere temperaturen wordt de lijm bros en stijver, dit kan ook leiden tot een verlaging van de sterkte van de lijmverbinding. Het temperatuursgebied waarin de meeste lijmen goed functioneren ligt meestal tussen de -20°C en +80°C.

Vocht

Waterdruppeltjes kunnen vaak gemakkelijk in een polymeer binnendringen. Als er aan een polymeer thermoharders worden toegevoegd, wordt het polymeer dichter en zal de vochtopname kleiner zijn. Door vochtopname gaat het polymeer opzwellen en worden de fysische eigenschappen, zoals sterkte en stijfheid minder. Ook ontstaat het gevaar dat door het zwellen er grotere spanningen in de verbinding komen.

Viscositeit

Deze is belangrijk tijdens het lijmen om te zorgen dat de lijm goed uitvloeit.

Verwerkingstijd

Elke lijm heeft zijn eigen verwerkingstijd, waarbinnen de lijm verwerkt moet zijn voor een goed en betrouwbaar resultaat.

Opslagtijd

De lijm dient tijdens de opslagtijd goed bewaard te blijven en dit kan afhankelijk van de lijmsoort op kamertemperatuur of koel(vries)temperatuur zijn. Tijdens het opslaan mogen er geen nadelige effecten optreden, waardoor de sterkte en betrouwbaarheid verminderen.

Uiterlijk

In de vloeibare lijm mogen geen klonten uitzakkers, blaasjes e.d. aanwezig zijn. In lijmfilmmaterialen mogen geen scheuren, gaten, luchtbellen of diktevariaties aanwezig zijn.

Kruip

Door de elastische eigenschappen van de lijm kan deze onder continue belasting een beetje kruip vertonen. Hierdoor kan de verbinding bezwijken bij een lagere belasting, dan de sterkte van de lijm volgens de opgegeven waarden aangaf. Dit verschijnsel kan vooral bij het gebruik van lijmtapes voorkomen.