Verjongen van buiseinden

Algemeen

Verjongen is een deformatieproces waarbij buiseinden een kleinere diameter krijgen dan de oorspronkelijke diameter van de buis. Figuur 4.1 toont een aantal producten waarbij de buiseinden zijn verjongd.

Fig. 4.1 Buisproducten met een verjongd einde

Voor het verjongen van buiseinden staan meerdere methoden ter beschikking. Verreweg de bekendste en daardoor de meest toegepaste is het radiaal kleiner hameren van de buis doorsnede. Het proces ook wel “rotary swaging” genoemd. Het principe van rotary swaging is weergegeven in figuur 4.2, terwijl figuur 4.3 een afbeelding van een swaging-machine laat zien.

Fig. 4.2 Principe van het swaging-proces Fig. 4.3 Swaging-machine

Procesbeschrijving

Het werkingsprincipe van het swaging-proces is in figuur 4.4 weergegeven. In de draaibare spindel (4) is de combinatie van bekrachtigers (3) en swage-hamertjes (5) opgesloten.

Bij een draaiende spindel worden de bekrachtigers radiaal bewogen, omdat ze tegen rollers (2) aanlopen. Deze bekrachtigers drijven de hamertjes aan (eveneens radiaal), die op hun beurt een hamerende beweging op het buiseinde uitvoeren. Dit leidt tot verjonging van het buiseinde.

Fig. 4.4 Werkingsprincipe van het swaging-proces

Kwaliteit

Rotary-swaging is een beheerst proces om buiseinden te verjongen. Het kwaliteitsniveau is daarom wat betreft maatnauwkeurigheid hoog. Dit geldt voor zowel de voorspelbaarheid als de reproduceerbaarheid. Door het hamer-effect bestaat er kans op oppervlaktebeschadigingen. Hierdoor is het van de belang dat het gereedschap glad is en afgeronde hoeken heeft.

Voor- en nadelen

De hieronder opgesomde voordelen en nadelen van rotary-swaging worden vergeleken met andere verjongingsmethoden.

Voordelen:

• Het is een beheerst proces, waardoor een goede maatnauwkeurigheid wordt bereikt.
• Voor uitvoering van het proces is geen hoogwaardig vakmanschap vereist.
• Er zijn relatief grote diameterreducties mogelijk, zonder dat scheur- of plooivorming optreedt.

Nadelen:

• Kans op oppervlaktebeschadigingen.
• De methode is moeilijk te automatiseren.
• Betrekkelijk langzaam proces.

Toepassing

Buisproducten met verjongd(e) einde(n) vinden onder ander hun toepassing in onderdelen voor:

• Golfclubs
• Tafel- en stoelpoten
• Tentstokken
• In het algemeen voor pijpverbindingen
• Fietsframes (zie figuur 4.5)
• Conveyer rollers

Fig. 4.5 Fietsframe met verjongde buiseinden